ไตวายเรื้อรัง… ภัยใกล้ตัว…รู้ตัวก่อนจะสายเกินไป

ไตวายเรื้อรัง… ภัยใกล้ตัว…รู้ตัวก่อนจะสายเกินไป

โรคไตวายเรื้อรัง

มาทำความรู้จักไต และ ไตสำคัญอย่างไร

• ไตมีรูปร่างคล้ายถั่ว
• ตำแหน่งอยู่แถวใต้ชายโครงด้านหลัง บริเวณบั้นเอวทั้ง2ข้าง และอยู่นอกช่องท้อง
• ไตสองข้างต่อกับท่อปัสสาวะ และ มาเปิดที่กระเพาะปัสสาวะ
• ไตแต่ล่ะข้างมีหน่วยไตข้างละ 1 ล้านหน่วย เสมือนรูกรองในเครื่องกรองน้ำ

4 หน้าที่สำคัญของไต

1. ผลิตปัสสาวะ เพื่อกำจัดของเสีย ออกจากร่างกาย

2. กำจัดสารพิษ หรือยาบางชนิด

3. สร้างฮอร์โมนที่เกี่ยวกับการสร้างเม็ดเลือดแดง และวิตามินดีซึ่งมีความสำคัญต่อการสร้างกระดูก

4. ควบคุมความเป็นกรดด่างในเลือด ควบคุมความดันโลหิต สมดุลน้ำและเกลือแร่

ไตวายเรื้อรัง คือภาวะที่ไตสูญเสีย 4 หน้าที่หลักอย่างต่อเนื่อง มีการทำงานของไตน้อยลงแบบค่อยเป็นค่อยไป เสมือนเครื่องกรองน้ำที่ค่อยค่อยตัน

ไตวายเรื้อรัง มีสาเหตุจากอะไร

• โรคของเนื้อไต: โรคเนื้อไตอักเสบ, โรคไตบวมน้ำหรือไตเนโฟรติก , ทางเดินปัสสาวะอุดตัน
• โรคทางพันธุกรรม: โรคถุงน้ำในไต
• ยาแก้ปวดและสมุนไพร สารทึบรังสี
• พฤติกรรม: การรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม เค็มเกินไป ภาวะอ้วน การสูบบุหรี่ การขาดการออกกำลังกาย
• โรคทางเมตตาบอลิก: โรคเบาหวาน, โรคความดันโลหิตสูง, โรคนิ่วในไตและทางเดินปัสสาวะ, การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะบ่อยครั้ง

อาการแบบไหน สงสัยภาวะไตวายเรื้อรัง

• อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ซีด
• ขาบวมกดบุ๋ม ปัสสาวะกลางคืนบ่อยครั้ง ปัสสาวะเป็นฟอง
• ตรวจร่างกายพบ ซีด ความดันโลหิตสูง
• ตรวจปัสสาวะพบ โปรตีนรั่วในปัสสาวะ
• ตรวจเลือดพบ การทำงานของไตลดลงต่อเนื่องนานเกิน 3เดือน
• ตรวจอัลตร้าซาวด์พบ ขนาดไตเล็กลง

ระยะความรุนแรงของไตวายเรื้อรัง

แบ่งตามอัตราการกรองของไต มี 5 ระยะ

ระยะที่1 : อัตราการกรอง > 90 ไตเริ่มผิดปกติ

ระยะที่2 : อัตราการกรอง 60-89 ไตเรื้อรังระยะเริ่มต้น

ระยะที่3 : อัตราการกรอง 30-59 ไตเรื้อรังระยะปานกลาง

ระยะที่4 : อัตราการกรอง 15-29 ไตเรื้อรังระยะรุนแรง

ระยะที่5 : อัตราการกรอง <15 ไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย เป็นระยะที่ควรได้รับการบำบัดทดแทนไต [การล้างไต]

ไตวายเรื้อรัง…. ชะลอได้ด้วย**กฎ 3D ดีต่อไต**

• D1 Diet
  • คุม อาหารเค็ม ปริมาณโซเดียม ควรน้อยกว่า 2000 มิลลิกรัมต่อวัน
  • คุม อาหารโปรตีนสูง ควรรับประทานอาหารโปรตีนต่ำ ที่เป็นโปรตีนคุณภาพดีร่วมกับกรดอะมิโน ตามคำแนะนำของแพทย์
  • คุม อาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูง
• D2 Drug
  • คุม ความดันโลหิต < 130/80 mmHg
  • คุม ระดับน้ำตาลในเลือด HbA1C <6.5-7 เช่น ยากลุ่ม SGLT2 inhibit
  • คุม ระดับไขมัน LDL -C < 100 mg/dL
  • งด ยาที่มีผลเสียต่อไต เช่น ยาแก้ปวดชนิด NsAIDs , ยาสมุนไพร , ยาลูกกลอน
• D3 Do
  • คุม น้ำหนักตัว
  • คุม การออกกำลังกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์
  • งด การสูบบุหรี่  ลดการรั่วของโปรตีนไข่ขาวในปัสสาวะ

ขอบคุณข้อมูลจาก : พญ. เนสินี เก้าเอี้ยน